Odszkodowanie za wypadek w pracy – jak się o nie ubiegać?

Wypadek przy pracy zdefiniowany jest w ustawie z 30 października 2002 r. o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych. Zgodnie z art. 3 tej ustawy, wypadkiem przy pracy jest zdarzenie nagłe, wywołane przyczyną zewnętrzną, powodujące uraz lub śmierć, które nastąpiło w związku z pracą.

Kiedy dochodzi do wypadku przy pracy i jakie są jego rodzaje?

Wypadek w pracy to nic innego jak wypadek powstały podczas lub w związku z wykonywaniem przez pracownika czynności lub poleceń przełożonych, czynności na rzecz pracodawcy (wykonywanych choćby bez polecenia), a także wypadek powstały w czasie pozostawania pracownika do dyspozycji pracodawcy w drodze między siedzibą pracodawcy, a miejscem wykonywania obowiązków.

Ustawodawca z wypadkiem przy pracy zrównał również m.in. wypadki mające miejsce w czasie podróży służbowych (o ile były spowodowane postępowaniem pracownika, które były związane z wykonywaniem powierzonych mu zadań), podczas szkoleń w zakresie samoobrony, a także podczas zadań, które pracownikowi zleciły działające u pracodawcy organizacje związkowe.

Ze względu na skutki wypadku, w ustawie rozróżniono 3 rodzaje wypadku przy pracy:

• ciężki wypadek przy pracy – taki, w wyniku którego nastąpiło ciężkie uszkodzenie ciała, np. utrata wzroku, słuchu, mowy, zdolności rozrodczej, lub inne uszkodzenie ciała, które narusza podstawowe funkcje organizmu, a także wystąpienie choroby, która jest nieuleczalna lub zagrażająca życiu, wystąpienie trwałej choroby psychicznej, całkowitej lub częściowej niezdolności do pracy w zawodzie, a także trwałe, istotne zeszpecenie lub zniekształcenie ciała;
• śmiertelny wypadek przy pracy – taki, w wyniku którego poszkodowany zmarł w okresie nieprzekraczającym 6 miesięcy od dnia wypadku;
• zbiorowy wypadek przy pracy – taki, któremu w wyniku tego samego zdarzenia uległy co najmniej dwie osoby.

Jak ubiegać się o odszkodowanie po wypadku w pracy?

Odszkodowanie za wypadek przy pracy wypłaca ZUS. Świadczenia pochodzą z funduszu wypadkowego, który zasilany jest uiszczanymi składkami na ubezpieczenie społeczne.

W pierwszej kolejności pracownikowi, który uległ wypadkowi przy pracy, przysługuje zasiłek chorobowy. Okres pobierania tego świadczenia jest ograniczony w czasie. Nie może trwać dłużej niż 182 dni (wyjątkowo 270 dni, gdy niezdolność do pracy spowodowana wypadkiem wystąpiła w trakcie ciąży pracownicy). Jeśli po upływie tego okresu niezdolność do pracy utrzymuje się, pracownikowi przysługuje dalsze odszkodowanie w postaci świadczenia rehabilitacyjnego, które można pobierać maksymalnie przez 12 miesięcy.

Świadczeniem z tytułu wypadku przy pracy jest również zasiłek wyrównawczy. Pracownik może się o niego ubiegać, jeżeli jego wynagrodzenie obniżyło się na skutek stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu.

Odszkodowanie za wypadek przy pracy może także przybrać formę jednorazowego odszkodowania. Jest ono wypłacane pracownikowi, który doznał stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu. Z kolei jednorazowe odszkodowanie za wypadek przy pracy, na skutek którego pracownik zmarł, przysługuje członkom jego rodziny.

Całkowita niezdolność do pracy, może być także podstawą ubiegania się o rentę z tytułu niezdolności do pracy, natomiast śmierć pracownika na skutek wypadku przy pracy może być przyczyną dochodzenia przez jego najbliższych renty rodzinnej.

Zadośćuczynienie za wypadek przy pracy

Odrębną od odszkodowania, formą rekompensaty za uszczerbek doznany w wyniku wypadek w pracy jest zadośćuczynienie, którego pracownik może domagać się od pracodawcy. Podstawą dochodzenia tego roszczenia są przepisy Kodeksu Cywilnego, a dokładniej artykuł 444 i artykuł 445.

Wypłata zadośćuczynienia związana jest z winą pracodawcy, który nie zapewnił pracownikowi odpowiednich i bezpiecznych warunków pracy, które z kolei przyczyniły się do powstania wypadku. Zadośćuczynienie za skutki wypadku przy pracy ma rekompensować cierpienia fizyczne i psychiczne oraz niedogodności wywołane spowodowanym urazem.

Wypadek w drodze do pracy i z pracy

Nieco inną kwestią jest zagadnienie wypadku mającego miejsce w drodze do pracy lub z pracy. Stanowi o nim ustawa z 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, a dokładniej art. 57b, zgodnie z którym wypadek taki to zdarzenie nagłe, wywołane przyczyną zewnętrzną, które nastąpiło w drodze do lub z miejsca wykonywania zatrudnienia lub innej działalności stanowiącej tytuł ubezpieczenia rentowego, jeżeli droga ta była najkrótsza i nie została przerwana, chyba że droga ta została przerwana lub jeśli przerwa była uzasadniona życiowo i jej czas nie przekraczał granic potrzeby.

Uważa się również, że wypadek nastąpił w drodze do lub z pracy, gdy droga ta nie była najkrótszą, ale była dla ubezpieczonego, ze względów komunikacyjnych, najdogodniejszą.

W przypadku, gdy taki wypadek doprowadzi di niezdolności do pracy, a pracownik otrzyma zwolnienie lekarskie, będzie ono płatne w wysokości 100% należnego mu wynagrodzenia. Świadczenie to początkowo wypłaca pracodawca (przez 33 dni w roku lub 14 dni w roku w przypadku pracowników po 50. roku życia). Po upływie tego okresu obowiązek wypłaty świadczenia przechodzi na ZUS.