Pytania klientów

Spadek

• Zrzekłem się swojej części spadku na rzecz jednego z członków rodziny. Jest on teraz wyłącznym właścicielem majątku rodziców. Czy mogę domagać się spłaty swojej części spadku?

  Zrzeczenie się spadku najczęściej w praktyce może oznaczać dwie sytuacje: - po pierwsze - gdy mówimy o zrzeczeniu się dziedziczenia w myśl art. 1048 kodeksu cywilnego – wówczas spadkobierca ustawowy może przez umowę z przyszłym spadkodawcą zrzec się dziedziczenia – w takiej sytuacji zrzeczenie się dziedziczenia pozbawia spadkobiercę, jak również jego zstępnych (dzieci i wnuki) wszelkich praw do spadku, w tym zachowku, a więc nie przysługuje roszczenie o spłatę; - po drugie to „zrzeczenie się” w rozumieniu potocznym. W tym przypadku pod pojęciem zrzeczenia się najczęściej rozumiane jest zawarcie umowy darowizny, w której całość majątku spadkowego przypada jednemu członkowi rodziny. W tej sytuacji, po śmierci spadkodawcy co do zasady można domagać się od obdarowanego spłaty z tytułu zachowku. W rozumieniu potocznym przez „zrzeczenie się” (bądź odpisanie się od spadku) często określane jest jednak więcej sytuacji. W każdej z nich bardzo pomocna może okazać się porada prawna udzielona przez Adwokata który szczegółowo wyjaśni jakie uprawnienia przysługują zainteresowanej osobie.

• Czy spadek po byłym mężu / żonie przejdzie na jego konkubinę / jej konkubenta czy na nasze dzieci?

  W myśl zasad dziedziczenia spadek po byłym mężu, który następnie nie zawarł kolejnego związku małżeńskiego i żył w konkubinacie, będzie przypadał wyłącznie jego dzieciom. W tym miejscu warto zaznaczyć, że konieczne będzie ustalenie co wchodzi w skład spadku, gdyż pomimo , iż konkubinat, nie rodzi wspólności ustawowej, to jednak konkubent ma prawo żądać rozliczeń, zwłaszcza w zakresie dóbr majątkowych, które wspólnie nabywał ze spadkodawcą. Do rozliczenia konkubinatu zastosowanie mogą znaleźć przepisy dotyczące współwłasności w częściach ułamkowych, zniesienia współwłasności czy w końcu przepisy w zakresie bezpodstawnego wzbogacenia. Jeśli zatem rozliczenie konkubinatu miałby dotyczyć nieruchomości lub ruchomości (np. wyposażenia mieszkania, sprzętów AGD, samochodu) zastosowanie znajdą przepisy o zniesieniu współwłasności. W innej, często spotykanej sytuacji – a więc wydatków jednego z konkubentów na dom lub mieszkanie należące do drugiego z nich, stosować należy przepisy o bezpodstawnym wzbogaceniu, które umożliwią rozliczenie zainwestowanych pieniędzy.

• Jeśli tylko jedna osoba z rodzeństwa już za życia rodziców otrzymała cały spadek, to czy po ich śmierci należy mi się od niej zachowek?

  Trudno odpowiedzieć jednoznacznie na zadane pytanie. Aby zobrazować, jak złożony i skomplikowany może być problem zachowku wskażę na dwie często występujące sytuacje: - w pierwszej z nich wdowa decyduje się przekazać w drodze aktu notarialnego całość swojego majątku (np. działkę zabudowaną domem) na rzecz jednego z dzieci. W akcie notarialnym strony zawierają jednocześnie umowę o dożywocie , która zabezpiecza wdowę i zapewnia jej dożywotnie utrzymanie przez obdarowane dziecko. Skutkiem takiego aktu (umowy darowizny połączonej z umową o dożywocie) jest faktyczne pozbawienie rodzeństwa prawa do zachowku. Oczywiście formalnie mogą oni wystąpić o zachowek, ale wspomniana nieruchomość nie będzie uwzględniana przy jego wyliczeniu, więc wartość zachowku wyniesie „ 0”; - w drugiej sytuacji wdowa decyduje się przekazać całość swojego majątku w drodze darowizny na rzecz jednego dziecka i nie zawiera przy tym żadnej innej umowy. W tym przypadku, po jej śmierci, rodzeństwu będzie przysługiwało roszczenie o zachowek, a więc wypłatę określonej sumy pieniężnej. Wskazane przykłady pokazują, jak duże znaczenie ma właściwa analiza prawna konkretnej sytuacji, a także dokumentów (aktu notarialnego) w kontekście obowiązujących przepisów i orzecznictwa sądów. W celu uzyskania informacji na temat swoich uprawnień warto skorzystać z pomocy Kancelarii Adwokackiej specjalizującej się w sprawach spadkowych.

• Czy można odziedziczyć długi po rodzicach lub małżonku?

  Przede wszystkim należy zwrócić uwagę, że w pierwszej kolejności do spadku powołani zostają małżonek oraz dzieci. Z majątkiem spadkowym zawsze związane jest niebezpieczeństwo długów, które mogą przewyższać pozostawione aktywa. Nie ulega wątpliwości, że spadkobierca dziedziczący po rodzicu lub małżonku może odpowiadać za długi spadkowe. Nie oznacza to jednak , że taka osoba pozostaje bez ochrony. Od 18 października 2015 roku nastąpiła zmiana przepisów kodeksu cywilnego w myśl których, jeśli w ciągu 6 miesięcy od otwarcia spadku (a więc od daty śmierci spadkodawcy) spadkobierca nie podejmie żadnych działań, wówczas dziedziczy spadek z dobrodziejstwem inwentarza. W praktyce powoduje to, że będzie odpowiadał jedynie za długi do wartości ustalonego w inwentarzu stanu czynnego spadku. UWAGA ! Nie oznacza to jednak, że nowe zmiany zapewniają całkowitą ochronę. Jeśli w spadku są długi , pomimo przyjęcia spadku z dobrodziejstwem inwentarza, wierzyciel spadkowy może kierować swoje roszczenia bezpośrednio do majątku osobistego spadkobiercy. Jeśli spadkodawca zmarł przed 18 października 2015 roku zastosowanie znajdują poprzednie regulacje, które nie przewidywały ochrony dla spadkobierców, którzy w ciągu 6 miesięcy nie podjęli żadnych działań w celu przyjęcia lub odrzucenia spadku.

Odszkodowanie

• Czy można ubiegać się o odszkodowanie za błędnie wykonane badania i ich nieprawidłowe wyniki – zwłaszcza gdy ich fałszywy obraz mógł zaważyć / zaważył na stanie zdrowia pacjenta?

  Błędnie przeprowadzone badanie , które w konsekwencji doprowadziło do rozstroju zdrowia jest rodzajem błędu lekarskiego określanego jako błąd diagnostyczny i może stanowić podstawę do dochodzenia odszkodowania i zadośćuczynienia. Istotną rolę będzie odgrywała opinia biegłego lekarza, który oceni czy przeprowadzone badania były wykonane zgodnie ze sztuką medyczną. Okolicznościami , które mogą wyłączyć odpowiedzialność lekarza są natomiast : dochowanie należytej staranności w procesie diagnostycznym lub działanie zgodnie z aktualnym stanem wiedzy, który nie pozwalał na przeprowadzenie odpowiednich badań. Doświadczenia w procesach sądowych wskazują, że błąd diagnostyczny może wystąpić także wówczas, gdy lekarz zaniechał skierowania pacjenta na niezbędne badania czy niewłaściwie zinterpretował wyniki. Istotne! – roszczenie o naprawnienie szkody ( zadośćuczynienie i odszkodowanie) przedawnia się z upływem 3 lat od dnia , w którym poszkodowany dowiedział się o szkodzie i osobie obowiązanej do jej naprawienia.

• Czy można ubiegać się o odszkodowanie za bezpodstawne wypowiedzenie umowy o pracę?

  Bezpodstawne wypowiedzenie umowy o prace stanowi podstawę do uzyskania przez pracownika odszkodowania. W terminie 21 dni od otrzymania od pracodawcy wypowiedzenia, pracownik ma prawo odwołać się do sądu pracy i w związku z naruszeniem przepisów o wypowiedzeniu umowy na czas nieokreślony może domagać się: - uznania wypowiedzenia za bezskuteczne, - przywrócenia do pracy na poprzednich warunkach, - odszkodowania od pracodawcy, Warto zauważyć, że w przypadku umowy na czas określony (także umowy na okres próbny) wadliwe wypowiedzenie stwarza postawę do dochodzenia przed sądem jedynie odszkodowania. Wysokość odszkodowania ustalana jest najczęściej w oparciu o wynagrodzenie przysługujące pracownikowi w okresie wypowiedzenia – jeśli okres wypowiedzenia wynosi 3 miesiące to odszkodowanie będzie stanowiło sumę wynagrodzenia za ten czas.

• Doznałem obrażeń na ciele/złamałem nogę podczas podróży tramwajem/autobusem (gdy kierowca hamował). Czy mogę z tej przyczyny ubiegać się o odszkodowanie? Od kogo powinienem żądać zadośćuczynienia: od kierowcy czy od Zarządu Transportu Miejskiego?

  W takiej sytuacji istnieje możliwość ubiegania się o zadośćuczynienie oraz odszkodowanie. W zależności od tego, kto ponosi odpowiedzialność za wypadek komunikacyjny, naprawienia szkody można domagać się bezpośrednio od Zarządu Transportu Miejskiego bądź Zakładu Ubezpieczeń, w którym ZTM ubezpieczył pojazd od odpowiedzialności cywilnej (OC). Jeśli winę za spowodowanie obrażeń ciała u pasażera ponosi kierujący innym pojazdem (np. przyczyną nagłego hamowania motorniczego był nieprawidłowy manewr kierowcy samochodu osobowego), to właśnie od tej osoby można domagać się odszkodowania lub od ubezpieczyciela, u którego kierowca samochodu osobowego wykupił ubezpieczenie OC pojazdu. Temat odzkodowania za wypadek komunikacyjny szerzej omówiliśmy na naszym blogu w artykule: "Jak uzyskać odszkodowanie za wypadek komunikacyjny?"

• Odszkodowanie za błąd lekarski – jakie są potrzebne dokumenty, aby umotywować pozew?

  Aby mieć jak największe szanse na wygranie batalii sądowej, należy się właściwie przygotować. W tym celu niezbędne jest zgromadzenie wszelkiej dokumentacji lekarskiej (wyniki badań, karty leczenia szpitalnego, karty wypisowe, zaświadczenia, recepty, opinie), która potwierdzi nasze roszczenia. Oprócz tego, w celu wykazania wysokości należnego odszkodowania, należy zgromadzić dokumentację potwierdzającą poniesione koszty, w szczególności rachunki i faktury za: leki, zabiegi, rehabilitację, dojazdy do placówek medycznych, opieki osób trzecich oraz wszelkie inne wydatki związane z leczeniem i rekonwalescencją. W miarę możliwości można także dołączyć do pozwu prywatną opinię lekarską. Natomiast w przypadku braku stosownej dokumentacji lekarskiej w treści pozwu należy domagać się od sądu, aby zobowiązał określone przez nas placówki lecznicze do przedłożenia kompleksowej dokumentacji medycznej, która posłuży do wydania opinii przez biegłego lekarza odpowiedniej specjalizacji. Jeśli chcesz się dowiedzieć więcej na temat odszkodowania za błąd lekarski, zapraszamy do przeczytania artykułu: "Zadośćuczynienie za błąd w sztuce lekarskiej".

Rozwód

• Czy sąd może orzec rozwód bez stawiennictwa jednego z małżonków na sprawie?

  W myśl zasady wyrażonej w art. 432 Kodeksu postępowania cywilnego w każdej sprawie o rozwód lub o separację sąd zarządza przeprowadzenie dowodu z przesłuchania stron. Jednakże, gdy z przyczyn natury faktycznej lub prawnej możliwe jest przesłuchanie tylko jednej strony, sąd powinien przesłuchać tego z małżonków, który się stawił, zatem sąd może orzec rozwód pomimo niestawiennictwa jednego z małżonków na rozprawie. W takiej sytuacji należy ustanowić Adwokata, który będzie reprezentował interesy nieobecnego małżonka, aby nie doszło do wydania wyroku zaocznego.

• Jak mogę umotywować pozew o rozwód wyłącznie z winy małżonka?

  W pozwie zawierającym żądanie rozwodu z wyłącznej winy małżonka należy wskazać okoliczności faktyczne, które uzasadnią, iż drugi z małżonków ponosi wyłączną winę za rozkład pożycia małżeńskiego, np.: dopuszczenie się zdrady małżeńskiej, znęcanie się fizyczne lub psychiczne nad małżonkiem bądź dziećmi, obraźliwe traktowanie przez członków rodziny współmałżonka, popełnienie przestępstwa na szkodę małżonka, uzależnienie od alkoholu lub narkotyków, odmowa współżycia fizycznego, zmiana religii przez jednego z małżonków. Aczkolwiek należy pamiętać, iż przy przypisywaniu małżonkom winy w wyroku rozwodowym nie ma znaczenia okoliczność, który z małżonków w większym stopniu przyczynił się rozpadu małżeństwa, ponieważ zgodnie z utrwaloną linią orzeczniczą Sądu Najwyższego małżonek, który zawinił jedną z wielu przyczyn rozkładu pożycia, jest współwinny, chociażby drugi małżonek dopuścił się wielu i to cięższych przewinień.

• Jakie są konsekwencje orzeczenia winy w rozwodzie?

  Jeżeli jeden z małżonków został uznany w wyroku rozwodowym za wyłącznie winnego rozkładu pożycia, a rozwód pociąga za sobą istotne pogorszenie sytuacji materialnej małżonka niewinnego, sąd może nałożyć na małżonka winnego obowiązek przyczyniania się w odpowiednim zakresie do zaspokajania usprawiedliwionych potrzeb małżonka niewinnego, chociażby ten nie znajdował się w niedostatku. Małżonek niewinny może domagać się alimentów zarówno w ramach sprawy rozwodowej, jak i po jej zakończeniu – w odrębnym procesie. Należy pamiętać, aby zgłosić w tym zakresie stosowne żądanie, ponieważ sąd z urzędu nie przyzna alimentów. Obowiązek alimentacyjny spoczywający na małżonku wyłącznie winnym rozkładu pożycia wygasa dopiero w razie zawarcia przez małżonka niewinnego nowego małżeństwa.

• Czy nieruchomości małżonka, nabyte z jego majątku osobistego bądź przed ślubem, po rozwodzie także ulegają podziałowi? Czy jego majątek osobisty, zgromadzony przed ślubem, po zawarciu małżeństwa jest wspólny?

  Zgodnie z art. 33 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, który reguluje stosunki majątkowe, po zawarciu małżeństwa, do majątku osobistego każdego z małżonków należą m. in.: przedmioty majątkowe nabyte przed powstaniem wspólności ustawowej oraz przedmioty majątkowe nabyte w zamian za składniki majątku osobistego. Zatem nieruchomości, które zostały nabyte przez jednego z małżonków ze środków należących do jego majątku osobistego bądź stanowiące jego własność przed ślubem nie podlegają podziałowi, ponieważ stanowią wyłącznie majątek osobisty. Po zawarciu małżeństwa składniki majątkowe zgromadzone przed ślubem nie wchodzą do majątku wspólnego, aczkolwiek wszelkie dochody i pożytki uzyskiwane z majątku osobistego jednego z małżonków wchodzą do majątku wspólnego (np. jeśli żona przed ślubem kupiła mieszkanie, które wynajmuje w trakcie małżeństwa, to czynsz płacony przez najemcę tego lokalu powiększa majątek wspólny).

• Jak ubiegać się o zniesienie obowiązku alimentacyjnego wobec byłego małżonka?

  W celu zaprzestania płacenia alimentów na rzecz byłego małżonka, należy złożyć stosowny pozew o uchylenie obowiązku alimentacyjnego. Obowiązek płacenia alimentów wygasa w razie zawarcia przez małżonka uprawnionego do alimentów nowego małżeństwa. Jednakże gdy zobowiązanym do ich płacenia jest małżonek, który nie został uznany za winnego rozkładu pożycia (z taką sytuacją mamy do czynienia w przypadku rozwodu bez orzekania o winie), obowiązek ten wygasa także z upływem pięciu lat od orzeczenia rozwodu, chyba że ze względu na wyjątkowe okoliczności sąd, na żądanie uprawnionego, przedłuży wymieniony termin pięcioletni. Natomiast zawarcie przez rozwiedzionego małżonka nowego małżeństwa nie uchyla, samo przez się, jego obowiązku alimentacyjnego względem drugiego rozwiedzionego małżonka, który nie zawarł nowego małżeństwa, chociaż – stosownie do okoliczności – może mieć wpływ na zakres tego obowiązku. Problem zniesienia obowiązku alimentacyjnego poruszaliśmy w artykule "Rozwód a obowiązek alimentacyjny". Zapraszamy do lektury!

Jazda po alkoholu

• Zostałem skazany za jazdę w stanie nietrzeźwości i orzeczono wobec mnie zakaz prowadzenia pojazdów. Czy mogę ubiegać się o skrócenie tego zakazu?

  Tak, można się ubiegać o zmianę zakazu poprzez orzeczenie przez Sąd o dalszym wykonywaniu zakazu prowadzenia pojazdów niewyposażonych w blokadę alkoholową. Oznacza to, że skazany w przypadku pozytywnej decyzji Sądu będzie mógł prowadzić pojazdy wyposażone w blokadę alkoholową. Żeby ubiegać się o takie rozwiązanie, trzeba odbyć co najmniej połowę orzeczonego zakazu prowadzenia pojazdów (czyli np. w przypadku zakazu orzeczonego na 3 lata jest to 1,5 roku). W sytuacji gdy zakaz został orzeczony dożywotnio, środek karny powinien być wykonywany przez okres co najmniej 10 lat.

• Policja zatrzymała mi prawo jazdy za pokwitowaniem, czy mogę dalej jeździć samochodem?

  Co do zasady jazda bez dokumentu prawa jazdy stanowi wykroczenie określone w art. 95 kodeksu wykroczeń. W przypadku zatrzymania prawa jazdy przez Policję za pokwitowaniem, co do osoby, wobec której nie orzeczono wcześniej zakazu prowadzenia pojazdów mechanicznych oraz nieskazanej za przestępstwo jazdy w stanie nietrzeźwości, zakaz prowadzenia pojazdów jeszcze nie obowiązuje. Dopiero w momencie skazania, Sąd zalicza okres od zatrzymania prawa jazdy na poczet orzeczonego zakazu. Jazda samochodem pomimo zatrzymania prawa jazdy przez Policję za pokwitowaniem nie powinna być również rozpatrywana w kategoriach przestępstwa z art. 180a kodeksu karnego (prowadzenia pojazdu mechanicznego, nie stosując się do decyzji właściwego organu o cofnięciu uprawnienia do kierowania pojazdami). W przypadku wątpliwości kluczowym może okazać się zasięgnięcie rady specjalisty.

• Kiedy mogę ubiegać się o warunkowe umorzenie postępowania karnego wobec mojej osoby?

  Warunkowe umorzenie postępowania karnego jest instytucją wyrażoną w art. 66 kodeksu karnego. Z punktu widzenia osób podejrzanych o przestępstwo z art. 178a § 1 kodeksu karnego, w takim przypadku nie dochodzi do skazania. Trzeba wówczas odbyć okres próby, który wynosi o roku do 3 lat. Co istotne, w sytuacji warunkowego umorzenia postępowania karnego świadczenie pieniężne na rzecz Funduszu Pomocy Pokrzywdzonym oraz Pomocy Postpenitencjarnej może być mniejsze niż obligatoryjne 5.000 zł, zaś maksymalny czas trwania zakazu prowadzenia pojazdu to 2 lata. Kluczową okolicznością w przypadku ubiegania się o warunkowe umorzenie postępowania jest uprzednia niekaralność za przestępstwo umyślne.

• Jestem namawiany przez Policję do dobrowolnego poddania się karze, czy powinienem skorzystać z tego rozwiązania?

  Bardzo często zdarza się, że warunkowe poddanie się karze nie jest korzystnym rozwiązaniem dla podejrzanego. Warto wcześniej rozważyć czy w konkretnej sprawie nie istnieją podstawy do uniewinnienia albo warunkowego umorzenia postępowania. W praktyce organy ścigania rzadko informują o ewentualności warunkowego umorzenia postępowania. W sytuacji wątpliwości warto skorzystać z doradztwa osoby doświadczonej w zakresie prowadzenia spraw dotyczących jazdy w stanie nietrzeźwości.

Prawo karne

• Osoba dla mnie bliska została zatrzymana. Czy mogę ustanowić obrońcę? Czy powinienem skontaktować się z adwokatem?

  Odpowiedź na obydwa pytania jest twierdząca. Zgodnie z art. 83 kodeksu postępowania karnego, do czasu ustanowienia obrońcy przez oskarżonego pozbawionego wolności, obrońcę może ustanowić inna osoba, o czym niezwłocznie zawiadamia się oskarżonego. Oznacza to, że nie tylko rodzina, ale każda osoba zainteresowana losem zatrzymanego może ustanowić dla niego obrońcę. Najczęściej zatrzymanie następuje w celu postawienia zarzutów, a następnie zastosowania wobec podejrzanego tymczasowego aresztowania, którego czas może zostać określony nawet na 3 miesiące. Pomoc Adwokata na początkowym etapie postępowania karnego jest często nieodzowna, ponieważ to wtedy organy ścigania podejmują kluczowe czynności takie jak przesłuchanie podejrzanego.

• Jakie czynności może podjąć obrońca w przypadku zatrzymania?

  Etap zatrzymania rozpoczyna niezwykle dynamiczny okres postępowania karnego. Zatrzymanie nie może trwać dłużej niż 48 godzin, a jeśli w tym czasie podejrzany został przekazany do dyspozycji Sądu celem zastosowania tymczasowego aresztowania – maksymalnie 72 godziny. W tym czasie Obrońca może spotkać się z zatrzymanym oraz uczestniczyć w czynnościach takich jak przedstawienie zarzutów czy przesłuchanie podejrzanego. Są to kluczowe czynności postępowania przygotowawczego. W przypadku, gdy Prokuratura decyduje się wystąpić z wnioskiem o zastosowanie tymczasowego aresztowania, Obrońca uczestniczy w posiedzeniu aresztowym przed Sądem, gdzie reprezentuje interes podejrzanego. W przypadku zastosowania tymczasowego aresztowania, Obrońca jest osobą, która może udać się na widzenie do aresztu śledczego oraz wystosować zażalenie na zastosowanie tymczasowego aresztowania.

• Jakie są najważniejsze uprawnienia osoby zatrzymanej?

  Osoba zatrzymana powinna zostać niezwłocznie poinformowana o powodach zatrzymania, a w szczególności prawie do skorzystania z pomocy Adwokata, z którym może nawiązać kontakt w dostępniej formie (m.in. odbyć bezpośrednio z obrońcą rozmowę). Na etapie przedstawienia zarzutów oraz przesłuchania w charakterze podejrzanego, kluczowym uprawnieniem wydaje się wyrażone w art. 182 kodeksu postępowania karnego prawo do odmowy składania wyjaśnień. Dotyczy to również prawa do odmowy odpowiedzi na konkretne pytania. Co istotne, podejrzany, korzystający z takiego uprawnienia, nie musi w żaden sposób uzasadniać swojego stanowiska organom ścigania. Waga prawa do odmowy składania wyjaśnień lub odpowiedzi na konkretne pytania jest o tyle istotna, że to właśnie wyjaśnienia złożone na początkowym etapie postępowania bardzo często rzutują na rozstrzygnięcie wydane przez Sąd.

• Jak mogę pomóc osobie bliskiej, która została tymczasowo aresztowana?

  Z pewnością za kluczowe należy uznać ustanowienie Obrońcy, jeżeli nie został ustanowiony na etapie zatrzymania. Warto udać się również do Prokuratora prowadzącego sprawę z wnioskiem o udzielenie zgody na widzenie. Kolejnymi elementami są udogodnienia związane z pobytem w warunkach aresztu śledczego. Osadzonemu można wpłacać środki pieniężne na jego indywidualne konto, za które będzie mógł robić zakupy w kantynie. Co istotne, warto wpłacać większe kwoty, ponieważ 50% każdej sumy (ale nie więcej niż 160 zł) zatrzymywanych jest w areszcie śledczym w ramach tzw. kasy żelaznej, co ma miejsce aż do jej zapełnienia (środki te są zwracane osadzonemu dopiero po opuszczeniu aresztu śledczego). Po uzyskaniu wcześniejszego zezwolenia, tymczasowo aresztowany może otrzymywać od bliskich również paczki higieniczno – odzieżowe.