Art. 180a kodeksu karnego – prowadzenie pojazdu po cofnięciu uprawnień

Chociaż prowadzenie pojazdów bez wymaganych do tego uprawnień zawsze wiąże się z konsekwencjami prawnymi, to artykuł 180a kodeksu karnego nie dotyczy osób, które w ogóle prawa jazdy nie posiadały, a mimo to decydowały się na prowadzenie pojazdów mechanicznych. Sprawcą przestępstwa określonego w art. 180a kk może być wyłącznie osoba, która uprawnienia do prowadzenia pojazdów mechanicznych posiadała, ale zostały jej one z różnych przyczyn cofnięte przez właściwy organ administracji publicznej.

Cofnięcie uprawnień prowadzenia pojazdu

Cofnięcie uprawnień do prowadzenia pojazdów mechanicznych następuje w drodze decyzji administracyjnej wydanej przez starostę w kilku przypadkach.

Określone zostały one w art. 103 ustawy z dnia 5 stycznia 2011 r. o kierujących pojazdami, a także w art. 140 ustawy z dnia 20 czerwca 1997 r. Prawo o ruchu drogowym.

Do najbardziej typowych przypadków powodujących cofnięcie uprawnień należy m.in.:

• orzeczenie zakazu prowadzenia pojazdów przez sąd,
• zaistnienie przeciwskazań zdrowotnych lub psychologicznych do kierowania pojazdami, stwierdzonych orzeczeniem lekarskim,
• przekroczenie dopuszczalnej liczby punktów karnych.

Nowelizacja art. 180a kk

Art. 180a został dodany nowelizacją Kodeksu karnego, która weszła w życie w 2015 r. Zabrania on zachowania polegające na prowadzeniu pojazdów na drodze publicznej, w strefie zamieszkania lub w strefie ruchu pomimo wydanej decyzji właściwego organu o cofnięciu uprawnień do kierowania pojazdami.

Za takie zachowanie sprawcy grozi grzywna, kara ograniczenia wolności, a nawet pozbawienia wolności do lat 2.  

Ponadto, w takim przypadku sąd obligatoryjnie orzeka zakaz prowadzenia wszelkich pojazdów mechanicznych na czas od 1 roku do nawet 15 lat.

Art. 180a kk a art. 94 kodeksu wykroczeń

Innych sytuacji dotyczy z kolei art. 94 § 1 kodeksu wykroczeń. Przewiduje on bowiem karę grzywny dla osób, które prowadziły pojazd mechaniczny bez uprawnień, ale nie w sytuacji, gdy uprawnienia te zostały im cofnięte w drodze decyzji administracyjnej, lecz w przypadku, gdy ogóle uprawnień tych nie uzyskały.

Co ciekawe, art. 94 kodeksu wykroczeń znajduje zastosowanie również w przypadku, gdy kierowca prowadzi pojazd mechaniczny po wydaniu wobec niego decyzji o cofnięciu uprawnień, ale jednocześnie po upływie okresu na który decyzję to wydano.

Zdarzają się bowiem sytuacje, że decyzja o cofnięciu uprawnień już nie obowiązuje, lecz kierowca z różnych przyczyn nie odzyskał jeszcze samego dokumentu prawa jazdy. W takich przypadkach nie może on zostać skazany na podstawi art. 180a kodeksu karnego, bowiem nie zachodzi podstawowa przesłanka „niestosowania się do decyzji”.

Konkluzja taka jest wynikiem orzecznictwa Sądu Najwyższego, który m.in. w wyroku z dnia 20 listopada 2020 r., sygn. akt V KK 429/20 wskazał, że

„Prowadzenie pojazdu mechanicznego po zakończeniu okresu wskazanego w decyzji o cofnięciu uprawnień do kierowania pojazdami mechanicznymi, ale bez ich odzyskania, nie jest niestosowaniem się do decyzji o ich cofnięciu, lecz jedynie prowadzeniem pojazdu bez posiadania uprawnień. Tym samym, zachowanie takie nie wyczerpuje znamion przestępstwa z art. 180a kk. Stanowi jedynie wykroczenie z art. 94 § 1 kw.”

180a kk a 244 kk

Kwestię podobną do tej, którą przewiduje art. 180a kk reguluje również art. 244 kk. Co istotne, art. 244 zabrania niestosowanie się do wszelkich środków karnych przewidzianych w Kodeksie karnym i przewiduje za to karę pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5.

Wobec tego art. 244 kk może znaleźć zastosowanie w przypadku prowadzenia pojazdu pomimo cofnięcia uprawnień, jeśli podstawą tego cofnięcia było orzeczenie przez sąd zakazu prowadzenia wszelkich pojazdów mechanicznych.

Jednak przepis ten nie będzie mógł być stosowany w przypadku, gdy podstawa wydania decyzji przez organ administracji publicznej była inna, np. przekroczenie dopuszczalnej ilości punktów karnych czy względy zdrowotne.

Warunkowe umorzenie postępowania w przypadku popełnienia przestępstwa  z art. 180a kk

Przestępstwo określone przepisem art. 180a kk jest zagrożone karą nieprzekraczającą 5 lat pozbawienia wolności. Wobec tego postępowanie toczące się wobec sprawcy może zostać w pewnych przypadkach umorzone, a kara wymierzona sprawcy znacznie złagodzona.

Jest to o tyle istotne, że warunkowego umorzenia postępowania nie wpisuje się do rejestru skazań, a sprawca pozostaje osobą niekaraną.

Jednakże warunkowe umorzenie postępowania może mieć miejsce tylko w pewnych przypadkach, przy jednoczesnym spełnieniu przesłanek określonych w art. 66 kk. Mają na to wpływ zarówno okoliczności popełnienia czynu zabronionego, poprzednia niekaralność, stopień społecznej szkodliwości czynu, jak i warunki osobiste samego sprawcy.

Orzeczenie warunkowego umorzenia postępowania jest więc kwestią oceną, dlatego właściwe przedstawienie okoliczności zdarzenia i przeprowadzenie postępowania ma w tym przypadku kluczowe znaczenie.

Adwokat w sprawach z art. 180a kk – dlaczego warto?

Prowadzenie pojazdów mechanicznych po cofnięciu uprawnień może być różnie interpretowane. Nie zawsze będzie wiązało się z naruszeniem przepisu art. 180a kk, bowiem w pewnych przypadkach będzie mogło zostać zakwalifikowane jako dużo mniej poważne wykroczenie.

Należy również pamiętać, że za popełnienie czynu zabronionego określonego art. 180a kk grozi zarówno kara grzywny, ograniczenia wolności, jak i pozbawienia wolności.

Co więcej czyn ten jest kwalifikowany jako występek, który w tym przypadku może zostać popełniony tylko umyślnie (bowiem ustawa nie przewiduje nieumyślnej formy jego popełnienia).

Wszystkie te okoliczności sprowadzają się do konkluzji, że orzeczona finalnie kara będzie zależała od wielu okoliczności, zarówno tych dotyczących popełnienia przestępstwa, jak i odnoszących się do samej osoby sprawcy.

Wobec tego w przypadku postawienia zarzutu naruszenia art. 180a kk zalecane jest skonsultowanie się z wykwalifikowanym w tym zakresie prawa adwokatem, który na podstawie wszelkich informacji oceni, jak poważne było naruszenie, którego dopuścił się sprawca, a ponadto dobierze linię obrony prowadzącą do wydania jak najkorzystniejszego wyroku.  

Nasza kancelaria prawna prowadziła już wiele tego typów spraw. Jeśli potrzebujesz pomocy skontaktuj się z nami.

Czytaj też: Jazda bez prawa jazdy po zakazie – co mi grozi?

Czytaj też: Blokada alkoholowa – jak ją uzyskać?