Jazda samochodem bez prawa jazdy – co grozi kierowcy?

Jazda bez prawa jazdy wiąże się z określonymi konsekwencjami dla kierowcy. Mogą być one mniej lub bardziej bolesne. Wszystko zależy od powodu, dla którego kierowca nie ma przy sobie wymaganego dokumentu.

Jazda bez prawa jazdy może wiązać się bowiem z trzema sytuacjami:

• z prowadzeniem pojazdu bez posiadania przy sobie dokumentu prawa jazdy,
• z jazdą bez uprawnień do prowadzenia pojazdów,
• z jazdą w okresie trwania zakazu prowadzenia pojazdów wydanego przez sąd.

Jazda bez prawa jazdy – czy jeżdżenie bez „prawka” jest możliwe?

Wielu kierowców zadaje sobie pytanie, czy podczas jazdy samochodem muszą każdorazowo mieć ze sobą dokument potwierdzający uprawnienia do prowadzenia pojazdów.

Dzięki zmianom w Centralnej Ewidencji Pojazdów i Kierowców (CEPiK) obecnie nie jest wymagane posiadanie przy sobie dowodu rejestracyjnego pojazdu oraz potwierdzenia zawarcia umowy ubezpieczenia OC.

Co więcej, ostatnia nowelizacja ustawy Prawo o ruchu drogowym zlikwidowała obowiązek posiadania przy sobie dokumentu prawa jazdy. Kierowcy, prowadząc pojazd, nie muszą już wobec tego wozić ze sobą tego blankietu. Jazda bez dokumentów nie naraża na ukaranie mandatem.

Prawo jazdy jest istotnym dokumentem, bowiem wskazuje na tożsamość kierowcy, a także na zakres jego uprawnień. Pozwala zweryfikować, czy dany kierowca może prowadzić pojazd konkretnej kategorii.

Jednakże w trakcie kontroli drogowej, funkcjonariusze policji mogą zweryfikować również te uprawnienia w CEPiK.

Jazda bez prawa jazdy jest jednak dozwolona tylko w przypadku posiadania polskiego dokumentu. Jeśli uprawnienie do kierowania pojazdami nie zostało wydane w Polsce, nie będzie można zweryfikować go w bazie kierowców.

Kierowcy posiadający zagraniczne prawo jazdy, muszą więc wozić przy sobie dokument.

Kara za jazdę bez prawa jazdy – co grozi kierowcy?

Kierowca posiadający zagraniczny dokument prawa jazdy, nie okazując go w czasie kontroli drogowej, naraża się na konsekwencje prawne. Postępowanie takie jest wykroczeniem.

Policjant może w wyjątkowych sytuacjach poprzestać na udzieleniu mu upomnienia, jednakże zgodnie z przepisami prawa, prowadzenie pojazdu bez posiadania przy sobie wymaganego dokumentu, zagrożone jest karą grzywny nakładaną zazwyczaj w formie mandatu karnego.

Mandat za brak prawa jazdy w takim przypadku może wynieść od 50 zł do 250 zł.

Kierowca może odmówić przyjęcia mandatu. W takim przypadku policja jako oskarżyciel publiczny, wnosi do sądu wniosek o ukaranie, a w stosunku do kierowcy rozpoczyna się postępowanie w oparciu o przepisy Kodeksu postępowania w sprawach o wykroczenia.

Zasadność nałożenia mandatu jest badana przez sąd. Kierowca zyskuje okazję wytłumaczenia powodów odmówienia przyjęcia mandatu.

Może między innymi wskazywać, że został on nałożony niesłusznie lub jego wysokość jest nieadekwatnie wysoka do popełnionego wykroczenia drogowego.

Sąd, rozpoznając sprawę, może zgodzić się z decyzją funkcjonariusza policji lub inaczej ocenić stan faktyczny i zmniejszyć wysokość kary lub uniewinnić kierowcę. Jeżeli sąd stwierdzi, że mandat był uzasadniony, wyrokiem orzeka karę.

Zgodnie z art. 95 kodeksu wykroczeń, za prowadzenie pojazdu na drodze publicznej, w strefie zamieszkania lub w strefie ruchu, nie mając przy sobie wymaganych dokumentów, grozi kara grzywny do 250 zł albo kara nagany.

Od wydanego wyroku można się odwołać do sądu wyższej instancji.

Znacznie większe konsekwencje wiążą się natomiast z jazdą samochodem nie tyle bez dokumentu prawa jazdy, lecz bez wymaganych uprawnień. Mandat za jazdę bez uprawnień nie jest już możliwy.

Obecnie obowiązujące przepisy wykluczają możliwość ukarania kierowcy mandatem przez policjanta za jazdę samochodem bez uprawnień do jego prowadzenia. Sprawę tego typu każdorazowo musi rozpoznać sąd.

Prowadzenie pojazdów bez posiadania prawa jazdy, zgodnie z art. 94 kodeksu wykroczeń, zagrożone jest karą aresztu, ograniczenia wolności albo grzywny nie niższej niż 1500 zł.

Dodatkowo sąd każdorazowo orzeka zakaz prowadzenia pojazdów na okres od 6 miesięcy do 3 lat.

Jazda samochodem po utracie prawa jazdy – jakie są konsekwencje i kary?

Prowadzenie pojazdu po utracie prawa jazdy może polegać na dwóch sytuacjach:

• jeździe samochodem pomimo orzeczonego przez sąd zakazu prowadzenia pojazdów konkretnej lub wszystkich kategorii,
• jeździe bez prawa jazdy, w sytuacji gdy zostało ono kierowcy zatrzymane lub odebrane przez właściwy organ.

Pierwsza sytuacja, tj. jazda bez prawa jazdy na zakazie sądowym, ma miejsce, gdy osoba prowadząca pojazd dopuszcza się przestępstwa bądź wykroczenia przeciwko bezpieczeństwu w komunikacji, np. prowadzi pojazd w stanie nietrzeźwości albo w stanie po użyciu alkoholu i w związku z tym zostaje orzeczony zakaz prowadzenia pojazdów.

Obowiązujące przepisy przewidują również, że policjant zatrzymuje prawo jazdy za pokwitowaniem, m.in. w przypadkach, gdy wystąpi uzasadnione podejrzenie, że kierowca znajduje się w stanie nietrzeźwości lub w stanie po użyciu alkoholu albo środka działającego podobnie do alkoholu.

Sytuacja ta wiąże się z wszczęciem odpowiednich procedur polegających na zbadaniu stanu trzeźwości kierowcy lub pozostawania przez niego pod wpływem środków niedozwolonych.

Negatywny wynik takiego badania związany jest z koniecznością zwrotu zatrzymanego prawa jazdy. Pozytywny wynik skutkuje wszczęciem postępowania przed sądem, które może się zakończyć orzeczeniem zakazu prowadzenia pojazdów przez określony czas.

Policjant może również zatrzymać prawo jazdy w innych przypadkach, między innymi, gdy:

• minął termin ważności prawa jazdy;
• kierowca przekroczy dopuszczalną ilość 24 punktów karnych; lub w pierwszym roku posiadania prawa jazdy przekroczy dopuszczalną ilość 20 punktów karnych; lub w okresie pierwszych dwóch lat od wydania mu prawa jazdy popełni przestępstwo przeciwko bezpieczeństwu w komunikacji;
• kierowca przekroczy dopuszczalną prędkość o więcej niż 50 km/h w obszarze zabudowanym;
• kierowca będzie przewoził w samochodzie więcej osób niż przewidzianych jest miejsc w jego samochodzie.

Powyższe przypadki prowadzą do wydania przez starostę decyzji administracyjnej o cofnięciu uprawnień do kierowania pojazdami.

Taka sama decyzja może zostać wydana przez starostę również w przypadku istnienia przeciwwskazań zdrowotnych lub psychologicznych do prowadzenia pojazdów lub w przypadku nieprzedstawienia przez kierowcę orzeczenia lekarskiego o braku istnienia takich przeciwwskazań, a także w sytuacji nieprzedstawienia w wymaganym terminie zaświadczenia o ukończeniu kursu dokształcającego w zakresie bezpieczeństwa w ruchu drogowym, praktycznego szkolenia w zakresie zagrożeń w ruchu drogowym lub kursów reedukacyjnych, jeśli został on zobowiązany do odbycia takich kursów lub szkoleń.

Jeśli kierowca, który nie posiada uprawnień do prowadzenia pojazdów ze względów opisanych wyżej, a mimo to prowadzi samochód lub inny pojazd mechaniczny, naraża się na odpowiedzialność karną. Funkcjonariusz policji, który dokonuje kontroli kierowcy, weryfikuje przyczyny braku posiadania uprawnień.

Jazda bez prawa jazdy utraconego zarówno na skutek wyroku sądowego, jak i decyzji starosty, wywołuje doniosłe skutki prawne.

Zachowania tego typu są bowiem kwalifikowane przez kodeks karny jako przestępstwa i grożą za nie wysokie kary.

Jazda bez prawa jazdy na zakazie sądowym stanowi przestępstwo określone w art. 244 kodeksu karnego i zagrożone jest karą pozbawienia wolności od 3 miesięcy do 5 lat.

Przykład 1:

Kierowca dopuścił się przestępstwa polegającego na prowadzeniu pojazdu w stanie nietrzeźwości. Prawomocnym wyrokiem sądu został orzeczony w stosunku do niego zakaz prowadzenia pojazdów na okres 3 lat. Przed upływem tego zakazu zdecydował się na jazdę samochodem. Został zatrzymany do kontroli drogowej. Grozi mu zarzut popełnienia przestępstwa z art. 244 kodeksu karnego.

Jazda samochodem pomimo cofnięcia uprawnień w drodze decyzji administracyjnej to z kolei przestępstwo z art. 180a kk, które zagrożone jest karą grzywny, ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2.

Przykład 2:

Kierowca przekroczył dopuszczalną ilość punktów karnych. Na skutek kontroli drogowej jego prawo jazdy zatrzymał funkcjonariusz Policji. Następnie starosta wydał decyzję administracyjną o cofnięciu kierowcy uprawnień do prowadzenia pojazdów. Niezależnie od wydanej decyzji kierowca wciąż jeździł samochodem. Został zatrzymany do kontroli drogowej. Grozi mu zarzut popełnienia przestępstwa z art. 180a kodeksu karnego.

W obu opisanych wyżej przypadkach sąd orzeka również obligatoryjnie zakaz prowadzenia wszelkich pojazdów mechanicznych na okres od 1 roku do nawet 15 lat.

Złagodzenia kary za jazdę bez uprawnień – co można zrobić?

Jazda na zakazie, jak i po cofnięciu uprawnień może mieć poważne skutki prawne. Jednakże przebieg postępowania zarówno prokuratorskiego jak i sądowego może być różny i zakończyć się w mniej lub bardziej dotkliwy sposób dla kierowcy.

Kluczowe jest bowiem przyjęcie odpowiedniej taktyki obrończej i zgłoszenie wniosków dowodowych mających prowadzić do zminimalizowania winy kierowcy za przypisane mu przestępstwo.

Kierowca, korzystając z dopuszczalnych prawnie środków, może doprowadzić do zmniejszenia wymiaru orzekanej w stosunku do niego kary oraz środka karnego w postaci zakazu prowadzenia pojazdów mechanicznych, a w niektórych przypadkach doprowadzić do warunkowego umorzenia względem niego postępowania karnego.

W zależności od stanu faktycznego konkretnej sprawy, powinien zakwestionować przypisany mu zamiar popełnienia czynu zabronionego, a także odnieść się do stopnia swojej winy i społecznej szkodliwości popełnionego czynu.

Pomoc adwokata w sprawie o jazdę bez prawa jazdy

Aby doprowadzić do jak najbardziej korzystnego zakończenia postępowania, warto zasięgnąć porady adwokata specjalizującego się w tej dziedzinie. Warto pamiętać, że z pomocy prawnika można korzystać w każdym stadium postępowania.

Jednak największe rezultaty przynosi zaangażowanie adwokata w całą sprawę od samego jej początku, tj. od momentu postawienia zarzutów i przesłuchania w sprawie w charakterze podejrzanego. Pozwoli to na wypracowanie jednolitej i skutecznej linii obrony, co przełoży się na korzystne dla kierowcy rozstrzygnięcie.

Adwokaci z kancelarii KDK oferują kompleksową pomoc prawną w powyższym zakresie.

Nasz zespół składa się z doświadczonych adwokatów, specjalizujących się w obronie oskarżonych o przestępstwa dotyczące jazdy samochodem w trakcie obowiązywania zakazu sądowego, prowadzeniu pojazdu pomimo cofnięcia uprawnień oraz jazdy bez uprawnień.

Kancelaria z sukcesami przeprowadziła dotychczas kilkaset spraw tego typu. Świadczą o tym opinie zadowolonych klientów, którzy polecają nasze usługi swoim bliskim i znajomym.

Jeśli szukasz pomocy prawnej w sprawie kierowania samochodem po utracie uprawnień, skontaktuj się z nami.