Prawo spadkowe

Prawo spadkowe określa skutki prawne i obowiązków majątkowych po śmierci ich właściciela. Sprawy spadkowe są o tyle istotne, że  większość tych praw majątkowych nie wygasa z chwilą śmierci, ale w całości przechodzi na inne podmioty prawa cywilnego.

Sam spadek należy rozumieć jako ogół praw i obowiązków majątkowych przechodzących ze spadkodawcy na spadkobiercę lub współspadkobierców.

Sprawy spadkowe często wymagają specjalistycznej wiedzy, jak kwestia zbadania możliwości obalenia testamentu czy obliczenia zachowku, dlatego też wsparcie adwokata wydaje się potrzebne.

Przepisy prawa spadkowego wskazują, jakie prawa i obowiązki majątkowe wchodzą w skład spadku, a jakie nie. Dziedziczeniu np. nie będą podlegały prawa i obowiązki ściśle związane z osobą uprawnionego:

• służebności osobiste,
• obowiązek alimentacyjny,
• umowa zlecenia,

ale też te które nie mają charakteru cywilnoprawnego:

• zobowiązanie podatkowe,
• nieuiszczona grzywna,

czy też charakteru majątkowego:

• dobra osobiste.

Nabycie spadku

Nabycie spadku w prawie polskim następuje z mocy samego prawa. Art. 925 k.c. wskazuje, że moment ten należy wiązać z chwilą otwarcia spadku, którą jest śmierć spadkodawcy. Niewiele osób wie, że  spadkobierca może samodzielnie zdecydować czy i w jakim zakresie spadek przyjmuje.

Nasi adwokaci często doradzają klientom, która z opcji będzie najkorzystniejsza dla nich w sprawie o stwierdzenie nabycia spadku z punktu widzenia ich interesów majątkowych: przyjęcie spadku wprost, odrzucenie spadu, przyjęcie spadku z dobrodziejstwem inwentarza. Jest to istotne np. w przypadku dziedziczenia spadku po rodzicach.

W tym celu, w ciągu 6 miesięcy od dnia dowiedzenia się o tytule swojego powołania trzeba złożyć odpowiednie oświadczenie. Jest to szczególnie ważne, ponieważ zdarzają się spadki, co do których nie wiemy, co wchodzi w ich skład i może się okazać, że dochodzi również do dziedziczenia długów.

Takie oświadczenie można złożyć m. in. przed sądem. Nasza kancelaria pomaga klientom sporządzać wnioski o stwierdzenie nabycia spadku, które zainicjują całe postępowanie związane z przyjęciem spadku. Uzyskanie stwierdzenie nabycia spadku po danym spadkodawcy jest niezwykle ważne, ponieważ tworzy domniemanie, że osoba, która jest uzyskała rzeczywiście jest spadkobiercą. Poza tym, na jego podstawie np. dokonuje się zmian w księgach wieczystych czy przerejestrowuje samochód.

Odrzucenie spadku

Czasami zdarza się, że np. spadek po rodzicach składa się z samych długów i spadkobierca nie jest zainteresowany jego przyjęciem tylko odrzuceniem spadku. W takich przypadkach nasza kancelaria również służy specjalistycznym wsparciem.

Szczegółowo przybliżymy procedurę jak należy spadek odrzucić. W celu odrzucenia spadku konieczne będzie złożenie oświadczenia o odrzuceniu spadku w określonym terminie – 6 miesięcy od dnia dowiedzenia się o tytule swojego powołania do spadku.

Należy też pamiętać, że odrzucenie spadku nie jest tym samym co zrzeczenie się dziedziczenia, które jest również potocznie nazywane zrzeczeniem się spadku. Klienci często chcą dowiedzieć się jak odrzucić spadek albo jak zrzec się spadku.

Niestety te dwa pojęcia są ze sobą mylone, a wręcz traktowane jednakowo, tymczasem są to dwie odrębne instytucje prawne. Zrzeczenie się spadku jest umową między spadkodawcą a jego spadkobiercą ustawowym np. dzieckiem, żoną, rodzicami, zawartą przed notariuszem, która skutkuje tym, iż spadkobierca zostaje wyłączony od dziedziczenia. W praktyce często można się z nią spotkać np. w przypadku dziedziczenia po rodzicach, gdy najbliższa rodzina spadkodawcy chce wpłynąć na  porządek dziedziczenia ustawowego i wyłączyć możliwość odziedziczenia spadku np. przez jedno z dzieci spadkodawcy. 

Darowizna

Zdarzają się też sytuacje, gdy otrzymujemy pusty spadek, ponieważ spadkodawca za życia dokonał licznych darowizn np. darowizna mieszkania, działki, samochodu, i w ten sposób rozporządził całym swoim majątkiem.  Wielu spadkobierców dochodzi wówczas do wniosku, że odbyło się to kosztem ich udziału spadkowego i szukają odpowiedzi, czy możliwy jest zachowek od darowizny, jak go uzyskać i ile wynosi.

W takich sytuacjach, porada specjalisty jest nieoceniona. Nasi adwokaci pomagają ocenić, które darowizny da się zaliczyć do spadku, a które nie. Doradzają też, czy możliwe jest wzruszenie umowy darowizny mieszkania, np. w wypadku, gdy darczyńca dokonał przysporzenia w stanie, który wyklucza świadome i dobrowolne dokonanie czynności. Trzeba natomiast odróżniać zachowek od darowizny.

Sama darowizna jest umową służąca nieodpłatnemu przeniesieniu własności. Dla oświadczenia darczyńcy wymagana jest forma aktu notarialnego pod rygorem nieważności.  Z tym, że jeśli darowizna zostanie wykonana jednocześnie z chwila zawarcia umowy, pozostanie ważna mimo niezachowania formy aktu notarialnego. Oczywiście w przypadku darowizny nieruchomości, np. mieszkania, zawsze jest konieczna forma aktu notarialnego.

Przepisy kodeksu cywilnego przewidują dwa przypadki, kiedy możliwe jest odwołanie darowizny: popadnięcie darczyńcy w niedostatek  i rażąca niewdzięczność obdarowanego. Z tym, że np. odwołanie darowizny mieszkania nie powoduje automatycznego przejścia własności na darczyńcę, w tym wypadku konieczne będzie powrotne przeniesienie własności przez obdarowanego.

Zachowek   

W naszej praktyce spotykamy się z coraz większą ilością spraw, które dotyczą niekorzystnych dla spadkobierców ustawowych rozporządzeń majątkiem przez spadkodawcę. Klienci coraz częściej pytają o zależności między testamentem a zachowkiem albo darowizną a zachowkiem.

Wiele osób chce się dowiedzieć również czy można dochodzić zachowku od darowizn poczynionych za życia przez spadkodawcę. Chodzi tu przede wszystkim o sytuacje, gdy spadkodawca w testamencie całkowicie pomija swoich najbliższych i do dziedziczenia powołuje osobę obcą albo za życia dokonuje darowizn, które znacznie pomniejszają spadek albo czynią go wręcz tzw. spadkiem pustym. W takich wypadkach rozwiązanie stanowi instytucja zachowku. Zachowek jest często jedynym sposobem na uzyskanie części należnego spadku po spadkodawcy.

Zachowek ma na celu ochronę najbliższych członków rodziny. Prawo do zachowku przysługuje  zstępnym, małżonkowi, rodzicom spadkodawcy, jeśli dziedziczyliby na podstawie ustawy, np. zachowek po rodzicach, w sytuacji gdy oboje rodzice przed śmiercią sporządzili testamenty i w żadnym z nich nie powołali do spadku swoich dzieci. Udzielanie informacji przez naszą kancelarię w zakresie zachowku cieszy się dużym zainteresowaniem.

Nasi adwokaci pomagają określić czy danej osobie przysługuje roszczenie o zachowek oraz ile wynosi zachowek. Darowizna a zachowek albo testament a zachowek stanowią zależności, które trzeba rozumieć oraz w sposób dokładny przeanalizować w wielu sprawach spadkowych.

 W pierwszej kolejności dążymy do polubownego załatwienia sprawy, a w razie gdy zachodzi potrzeba sądowego uregulowania dziedziczenia z zaangażowaniem reprezentujemy klientów przed sądem.

Podatek od spadku

Nasza kancelaria adwokacka w Łodzi pomaga również klientom, którzy mają wątpliwości co do zobowiązań podatkowych, które powstały w związku z dziedziczeniem. Często można spotkać z się z pytaniem w jakiej wysokości należy uiścić podatek od spadku np. w przypadku spadku po rodzicach.

Odpowiedzi są różne, ponieważ wszystko zależy od tego, do jakiej grupy podatkowej zalicza się spadkobierca. Należy też podkreślić, że podatek od spadku trzeba zapłacić wyłącznie w sytuacji nabycia spadku. Obowiązek ten nie dotyczy osób, które złożyły oświadczenie o odrzuceniu spadku.

Kłopotliwe dla wielu osób jest również wypełnienie deklaracji podatkowej czy też określenie podstawy opodatkowania, w czym nasi adwokaci mogą służyć wsparciem. Należy podkreślić, że nie warto bagatelizować tych czynności, ponieważ rozliczenie się z podatku od spadku po terminie może np. skutkować utratą prawa do zwolnień.

Postępowanie spadkowe

Postępowanie spadkowe ma na celu uregulowanie spraw majątkowych po osobie zmarłej. Sprawy spadkowe przeprowadzane są również wtedy, gdy konieczne jest wykazanie przed osobami trzecimi, praw do spadku lub w sytuacji, kiedy spadkobiercy nie są zgodni co do udziałów spadkowych.

Kontakt z adwokatem jest niezwykle pomocny, nawet jeśli niekoniecznie chcemy, żeby ktoś działał w naszym imieniu. Adwokat zawsze przeanalizuje sprawę, pomoże opracować strategię, oszacuje czas i koszty postępowania spadkowego. Często charakter sprawy i stopień jej skomplikowania powoduje, że  udział adwokata jest niezbędny, zwłaszcza gdy przy dziedziczeniu spadku pojawią się jakieś kwestie sporne.

Na pewno jego obecność zwiększy też szanse na zakończenie sprawy zgodnie z naszymi oczekiwaniami, a także może przyspieszyć przebieg postępowania spadkowego w sądzie. Nasz zespół świadczy kompleksowe usługi m.in. w zakresie: przyjęcia i odrzucenia spadku, stwierdzenia nabycia spadku, działu spadku, zachowku.

Dziedziczenie

Kodeks cywilny wskazuje na dwa rodzaje dziedziczenia:

• dziedziczenie testamentowe
• dziedziczenie ustawowe.

Dziedziczenie testamentowe zachodzi w momencie, gdy spadkodawca przed swoją śmiercią sporządził testament, na mocy którego ma się odbyć podział jego majątku. Natomiast dziedziczenie ustawowe ma miejsce, gdy spadkodawca nie sporządził testamentu. Warto pamiętać, że dziedziczenie testamentowe ma pierwszeństwo przed dziedziczeniem ustawowym.

Czasem pojawiają się wątpliwości, co do ważności testamentu. Może się okazać, że spadkodawca chwili jego sporządzania był niepoczytalny albo działał pod przymusem.

Jedyną drogą do obalenia testamentu jest wszczęcie postępowania spadkowego. Jako że, w skład spadku wchodzą zarówno aktywa, jaki i pasywa, dziedziczenie długów nie jest sytuacją niespotykaną.

Jeśli spadkobierca w ciągu 6 miesięcy od dowiedzenia się o tytule swego powołania nie złoży oświadczenia o przyjęciu spadku wprost ani odrzuceniu spadku to przyjmuje się, że przyjął spadek z dobrodziejstwem inwentarza.

Obecne rozwiązanie jest dużo bardziej korzystne od tego, które istniało przed 18 października 2015 r. – spadkobierca odpowiada za długi spadkowe do wysokości spadku. Należy jednak pamiętać, że obecna regulacja nie ma zastosowania do przypadków, gdy śmierć spadkodawcy miała miejsce przed 18 października 2015 r.

Tutaj będą miały zastosowanie poprzednio obowiązujące przepisy, które przewidywały jako zasadę dziedziczenie wprost bez ograniczenia odpowiedzialności za długi. 

Zdarza się, że spadkobiercy nie mają pojęcia o istnieniu długów spadkowych. Najczęściej dowiadują się o nich, gdy wierzyciele spadkowi występują już wobec nich z roszczeniem. Fachowa pomoc adwokata okazuje się w takich przypadkach nieoceniona.

Wiele osób jest bezradnych, gdy dostają np. wezwanie do zapłaty. Niewiedza co do tego jak się zachować skutkuje najczęściej tym, iż dana osoba nie podejmuje żadnych kroków, pozbawiając się tym samym wpływu na bieg spraw. Nasi adwokaci z należytą starannością doradzają klientom w podobnych sytuacjach i pomagają znaleźć korzystne rozwiązanie.