Prawo pracy

Prawo pracy, zgodnie z definicją jest gałęzią prawa, która obejmuje ogół regulacji w zakresie stosunku pracy danego pracownika i pracodawcy, jako stron stosunku pracy. Dowiedz się, jakie masz prawa jako pracownik lub pracodawca, czym są nadgodziny i jak postępować podczas wypadku w pracy, a także poznaj zmiany w kodeksie pracy.

Prawo pracy jest najważniejszym aktem prawnym, który opisuje regulacje pomiędzy pracodawcą a pracownikiem. Co ważne, stosunek pracy nie może przebiegać na gorszych warunkach, niż jest to przewidziane w prawie pracy. Przede wszystkim każdy człowiek ma prawo do podjęcia pracy.

Prawo pracy – prawa pracownika i pracodawcy

Wiedząc już z definicji czym jest prawo pracy, warto poznać szczegółowo zarówno prawa pracownika, jak i prawa pracodawcy.

Zaczynając od praw pracownika, warto wiedzieć iż każda zatrudniona osoba na umowę o pracę w Polsce ma szereg uprawnień. Przede wszystkim warto wymienić takie prawa wynikające z głównych zasad prawa pracy, jak:

  • zasada równości praw pracowniczych – każdej osobie zatrudnionej bez względu na płeć, przysługują równe prawa z tytułu jednakowego wypełniania takich samych obowiązków,
  • prawo do takiego samego wynagrodzenia za jednakową pracę lub pracę o takiej samej wartości,
  • prawo do godziwego wynagrodzenia za wykonywaną pracę,
  • zakaz dyskryminowania – ze względu na wiek, płeć, rasę, religię, przekonania polityczne, niepełnosprawność, orientację seksualną, wyznanie, itp.
  • prawo do wypoczynku,
  • prawo do tworzenia organizacji – by móc reprezentować i bronić swoich praw oraz interesów,
  • prawo do higienicznych warunków pracy,
  • obowiązek upraszczania pracownikom zwiększania kwalifikacji zawodowych,
  • prawo do swobodnie wybranej pracy,
  • swoboda w nawiązywaniu stosunków pracy,
  • prawo do poszanowania godności.

Warto również poznać prawa, jakie przysługują pracodawcy. Do podstawowych zaliczyć należy prawo do:

  • zatrudniania i zwalniania pracowników,
  • ustalania warunków pracy,
  • ustalania wysokości wynagrodzenia,
  • upomnień i nagan,
  • przyznawania nagród, kar oraz wyróżnień (także tych pieniężnych).

Dodatkowo, jeśli pracodawca poniósł szkodę na skutek naruszenia przez pracownika tzw. zakazu konkurencji, który był przewidziany w umowie, może on dochodzić od zatrudnionego wyrównania danej szkody.

Kodeks pracy

Czym jest kodeks pracy? To podstawowy akt prawny, który reguluje zarówno prawa, jak i obowiązki pracownika oraz pracodawcy. W kodeksie opisane są metody nawiązywania i rozwiązywania stosunku pracy, a także naliczania i dochodzenia świadczeń. 

Regulamin pracy składa się z XV rozdziałów, a dokładniej z takich działów, jak:

  • Dział I – Przepisy ogólne
  • Dział II – Umowa o pracę
  • Dział III – Wynagrodzenia
  • Dział IV – Obowiązki pracodawcy i pracownika
  • Dział V – Odpowiedzialność materialna pracowników
  • Dział VI – Czas pracy
  • Dział VII – Urlopy pracownicze
  • Dział VIII – Uprawnienia pracowników związane z rodzicielstwem
  • Dział IX – Zatrudnianie młodocianych
  • Dział X – Bezpieczeństwo i higiena pracy
  • Dział XI – Układy zbiorowe pracy
  • Dział XII – Rozpatrywanie sporów o roszczenia ze stosunku pracy
  • Dział XIII – Odpowiedzialność za wykroczenia przeciwko prawom pracownika
  • Dział XIV – Przedawnienie roszczeń
  • Dział XV – Przepisy końcowe

Cały dokument dostępny jest na stronie Kancelarii Sejmu, pod tym linkiem. Na początku maja 2019 roku, weszły w życie zmiany w kodeksie pracy. Wcielony został akt prawny, który dotyczył nowych kategorii danych osobowych koniecznych do pozyskania w związku z zatrudnieniem. Nowelizacja kodeksu pracy dotyczy także zmiany w zakresie stosowania monitoringu i badań lekarskich.              

Urlop i nadgodziny

Kodeks pracy zawiera aspekty dotyczące urlopu i najważniejszą z informacji jest, iż każdy pracownik ma prawo do wypoczynku, który zapewniają przepisy o czasie pracy, dniach wolnych od pracy oraz o urlopach wypoczynkowych. Dodatkowo, pracownik nie może zrzec się prawa do urlopu.

Kodeks pracy opisuje również szczegółowo sytuację, w której pracownik podejmuję pracę po raz pierwszy, w roku kalendarzowym, w którym podjął pracę i tym samym uzyskuje prawo do urlopu z upływem każdego miesiąca pracy, w wymiarze 1/12 wymiaru urlopu przysługującego mu po przepracowaniu roku.

Zgodnie z Art. 1541 § 1. wymiar urlopu wynosi:

  1. 20 dni – jeżeli pracownik jest zatrudniony krócej niż 10 lat;
  2. 26 dni – jeżeli pracownik jest zatrudniony co najmniej 10 lat.

Czy kodeks pracy opisuje kwestię nadgodzin? Tak i zgodnie z nim praca w godzinach nadliczbowych jest dopuszczalna w razie:

  1. konieczności prowadzenia akcji ratowniczej w celu ochrony życia lub zdrowia ludzkiego, ochrony mienia lub środowiska albo usunięcia awarii;
  2. szczególnych potrzeb pracodawcy.

Jak podaje art. 151§ 1 za pracę w godzinach nadliczbowych, oprócz normalnego wynagrodzenia, przysługuje dodatek w wysokości:

  • 100% wynagrodzenia – za pracę w godzinach nadliczbowych przypadających: a) w nocy, b) w niedziele i święta niebędące dla pracownika dniami pracy, zgodnie z obowiązującym go rozkładem czasu pracy, c) w dniu wolnym od pracy udzielonym pracownikowi w zamian za pracę w niedzielę lub w święto, zgodnie z obowiązującym go rozkładem czasu pracy;
  • 50% wynagrodzenia – za pracę w godzinach nadliczbowych przypadających w każdym innym dniu niż określony w pkt 1.

Zwolnienie z pracy

Zgodnie z art. 362 kodeksu pracy, w związku z wypowiedzeniem umowy o pracę, pracodawca ma prawo do zwolnienia pracownika z obowiązku świadczenia pracy do momentu upływu czasu wypowiedzenia. W tym czasie pracownik ma prawo do zachowania wynagrodzenia.

Jak podaje art. 37. § 1. w okresie co najmniej dwutygodniowego wypowiedzenia umowy o pracę dokonanego przez pracodawcę pracownikowi przysługuje zwolnienie na poszukiwanie pracy, z zachowaniem prawa do wynagrodzenia.

  • 2. Wymiar zwolnienia wynosi:
  1. 2 dni robocze – w okresie dwutygodniowego i jednomiesięcznego wypowiedzenia;
  2. 3 dni robocze – w okresie trzymiesięcznego wypowiedzenia, także w przypadku jego skrócenia na podstawie art. 361 § 1.

A czym jest dyscyplinarne zwolnienie z pracy? Według definicji jest to rozwiązanie umowy o pracę bez wypowiedzenia z winy pracownika. Kiedy pracownik może zwolnić dyscyplinarnie? Musi dojść do jednej z trzech podstaw, które opisane zostały w kodeksie pracy. Mianowicie chodzi o:

  • dopuszczenie się przez pracownika ciężkiego naruszenia podstawowych obowiązków pracowniczych,
  • podczas trwania umowy o pracę, pracownik popełnił przestępstwo, na skutek którego doszło do uniemożliwienia dalszego zatrudnienia, pod warunkiem, iż przestępstwo jest oczywiste lub też jest stwierdzone prawomocnym wyrokiem,
  • pracownik ze swojej winy stracił uprawnienia niezbędne do wykonywania pracy na zajmowanym stanowisku.

Wypadek w pracy   

Wypadek przy pracy powinien zostać zgłoszony przez poszkodowanego, bądź inną osobę, która widziała dane zdarzenie. Kodeks pracy jasno określa, iż pracodawca ma obowiązek jak najszybciej poinformować odpowiedniego okręgowego inspektora pracy i prokuratora o śmiertelnym, ciężkim lub zbiorowym wypadku przy pracy oraz o każdym innym wypadku, który wywołał wymienione skutki, mającym związek z pracą, jeżeli może być uznany za wypadek przy pracy.

Ponadto, pracodawca ma obowiązek powołać zespół powypadkowy, ustalić okoliczności i przyczyny wypadku, sporządzić oraz zatwierdzić protokół powypadkowy, a następnie doręczyć go poszkodowanemu i właściwemu inspektorowi pracy, zarejestrować wypadek, sporządzić statystyczną kartę wypadku Głównego Urzędu Statystycznego, a także określić środki i wnioski profilaktyczne.

Adwokat Łódź – prawo pracy

Nasza kancelaria oferuje porady prawne z prawa pracy, zwracając uwagę zarówno na indywidualne zagadnienia prawne (w tym ochronę interesów pracownika), jak również na całościowej obsłudze podmiotów zatrudniających pracowników.

Nasi prawnicy pomogą w wielu aspektach związanych z prawem pracy, jak m.in. w:

  • odszkodowaniach za wypadek przy pracy,
  • rozwiązaniach stosunku pracy,
  • sporach o zaległe wynagrodzenie, ekwiwalent za urlop,
  • rozliczeniach dodatków za godziny nadliczbowe,
  • naruszeniach uprawnień pracowniczych,
  • mobbing,

bądź innych kwestii objętych problematyką prawa pracy. Eksperci mogą przygotować opinie prawne, doradzić oraz reprezentować klienta przed sądem.

Prosimy o wypełnienie poniższego formularza oraz opisanie sprawy w której potrzebują Państwo pomocy.
Nasi Adwokaci skontaktują się telefonicznie lub mailowo - zwykle odpowiadamy w ciągu kilku godzin.
Jesteśmy do Państwa dyspozycji od poniedziałku do piątku w godzinach 09:00 - 17:00.

E-mail: sekretariat@kdkadwokat.pl

w wyjątkowych sytuacjach jesteśmy dostępni również poza godzinami pracy.

    Wysyłając wiadomość wyrażam zgodę na przetwarzanie moich danych osobowych w celu uzyskania odpowiedzi na przesłane zgłoszenie