Skarga Nadzwyczajna. Kiedy złożyć skargę nadzwyczajną?

Od 3 kwietnia 2018 roku Nowy Środek Zaskarżenia – SKARGA NADZWYCZAJNA do Sądu Najwyższego

Czym jest skarga nadzwyczajna?

Skarga nadzwyczajna to nowa instytucja w ramach środków zaskarżenia, wprowadzona ustawą z dnia 8 grudnia 2017 r. o Sądzie Najwyższym (Dz.U. z 2018 r. poz. 5), która weszła w życie 3 kwietnia 2018 r.

Od jakich orzeczeń przysługuje skarga nadzwyczajna?

Zaskarżeniu w trybie skargi nadzwyczajnej podlegają prawomocne orzeczenia, czyli wyroki i postanowienia wydane przez sąd powszechny (sąd rejonowy, okręgowy, apelacyjny) lub sąd wojskowy, kończące postępowanie w sprawie, jeżeli jest to konieczne dla zapewnienia praworządności i sprawiedliwości społecznej i:

  • orzeczenie narusza zasady lub wolności i prawa człowieka i obywatela określone w Konstytucji;
  • orzeczenie w sposób rażący narusza prawo przez błędną jego wykładnię lub niewłaściwe zastosowanie;
  • zachodzi oczywista sprzeczność istotnych ustaleń sądu z treścią zebranego w sprawie materiału dowodowego;

– a orzeczenie nie może być uchylone lub zmienione w trybie innych nadzwyczajnych środków zaskarżenia.

W jakiego rodzaju sprawach skarga nadzwyczajna nie przysługuje?

Skargi nadzwyczajnej nie można wnieść:

  • od wyroku ustalającego nieistnienie małżeństwa oraz od wyroku orzekającego unieważnienie małżeństwa albo rozwód, jeżeli choćby jedna ze stron po uprawomocnieniu się takiego orzeczenia zawarła związek małżeński;
  • od postanowienia o przysposobieniu;
  • w sprawach o wykroczenia;
  • w sprawach o wykroczenia skarbowe.

Limitacja wnoszenia skargi nadzwyczajnej

Skarga nadzwyczajna może być wniesiona tylko raz od tego samego orzeczenia w interesie tej samej strony.

Kto rozpoznaje skargę nadzwyczajną?

Podmiotem właściwym do rozpatrywania skargi nadzwyczajnej jest Izba Kontroli Nadzwyczajnej i Spraw Publicznych Sądu Najwyższego. W procesie rozpoznawania skarg nadzwyczajnych uczestniczą oprócz sędziów Sądu Najwyższego, ławnicy Sądu Najwyższego.

Skład sądu:

  • 2 sędziów Sądu Najwyższego orzekających w Izbie Kontroli Nadzwyczajnej i Spraw Publicznych oraz 1 ławnik Sądu Najwyższego – skład podstawowy;
  • 5 sędziów Sądu Najwyższego orzekających w Izbie Kontroli Nadzwyczajnej i Spraw Publicznych oraz 2 ławników Sądu Najwyższego – gdy skarga nadzwyczajna dotyczy orzeczenia Sądu Najwyższego.

Jeżeli skład Sądu Najwyższego powyżej wskazany, zamierza odstąpić od zasady prawnej uchwalonej przez izbę Sądu Najwyższego, to w wyniku przedstawienia przez ten skład powstałego zagadnienia prawnego do rozstrzygnięcia odpowiedniemu składowi Sądu Najwyższego, Sąd Najwyższy orzeka w następującym składzie:

  • całej Izby Kontroli Nadzwyczajnej i Spraw Publicznych – jeżeli zamierza odstąpić od zasady prawnej uchwalonej przez skład tej Izby;
  • całej Izby Kontroli Nadzwyczajnej i Spraw Publicznych oraz całej izby, która uchwaliła zasadę prawną – jeżeli zamierza odstąpić od zasady prawnej uchwalonej przez skład izby innej niż Izba Kontroli Nadzwyczajnej i Spraw Publicznych.

Jakie zarzuty powinny się znaleźć w skardze nadzwyczajnej?

Skarga powinna się opierać na zarzutach naruszenia prawa, za wyjątkiem jednak zarzutów, które były przedmiotem rozpoznawania skargi kasacyjnej lub kasacji przyjętej do rozpoznania przez Sąd Najwyższy.

Termin do wniesienia skargi nadzwyczajnej

Prawo do wniesienia skargi nadzwyczajnej przysługuje w terminie 5 lat od dnia uprawomocnienia się zaskarżonego orzeczenia, a jeżeli od orzeczenia została wniesiona kasacja albo skarga kasacyjna – w terminie  1 roku od dnia ich rozpoznania.

Uwaga!
W okresie 3 lat od dnia wejścia w życie ww. ustawy, czyli od 3.04.2018 r. do 3.04.2021 r. skarga nadzwyczajna może być wniesiona od prawomocnych orzeczeń kończących postępowanie w sprawach, które uprawomocniły się po dniu 17 października 1997 r.

Dodatkowy uczestnik postępowania w przedmiocie rozpoznania skargi nadzwyczajnej

Pierwszy Prezes Sądu Najwyższego lub Prezes Sądu Najwyższego może powołać uczestnika postępowania występującego w charakterze rzecznika interesu społecznego (w szczególności osobę spełniającą wymagania do pełnienia urzędu na stanowisku sędziego Sądu Najwyższego), jeśli uzna, że ochrona praworządności i sprawiedliwości społecznej to uzasadnia.

Rolą powołanego rzecznika interesu społecznego jest dążenie do urzeczywistnienia się zasad praworządności i sprawiedliwości społecznej.

Rzecznik interesu społecznego jest zawiadamiany o terminach posiedzeń Sądu Najwyższego w sprawie, do której został wyznaczony, ma prawo składać oświadczenia na piśmie, uczestniczyć w posiedzeniu i wypowiadać się.

Jakie decyzje Sąd Najwyższy może podjąć po wniesieniu skargi nadzwyczajnej?

Sąd Najwyższy oddali skargę nadzwyczajną, jeżeli stwierdzi brak podstawy do uchylenia zaskarżonego orzeczenia.

W wypadku, gdy Sąd Najwyższy uwzględni skargę nadzwyczajną, to:

  • uchyla zaskarżone orzeczenie w całości lub w części i stosownie do wyników rozprawy orzeka co do istoty sprawy, albo
  • uchyla zaskarżone orzeczenie w całości lub w części i przekazuje sprawę do ponownego rozpoznania właściwemu sądowi, w razie potrzeby uchylając także orzeczenie sądu pierwszej instancji, albo
  • uchyla zaskarżone orzeczenie w całości lub w części i umarza postępowanie.

Uwaga!
Niedopuszczalne jest uwzględnienie skargi nadzwyczajnej na niekorzyść oskarżonego wniesionej po upływie 1 roku od dnia uprawomocnienia się orzeczenia, a jeżeli od orzeczenia została wniesiona kasacja albo skarga kasacyjna – po upływie 6 miesięcy od dnia jej rozpoznania.

Rozpoznający skargę nadzwyczajną skład Sądu Najwyższego przedstawi powstałe zagadnienie prawne do rozstrzygnięcia składowi całej Izby Kontroli Nadzwyczajnej i Spraw Publicznych, lub Izby Kontroli Nadzwyczajnej i Spraw Publicznych oraz izby, która uchwaliła zasadę prawną, jeśli zamierza odstąpić od zasady prawnej uchwalonej przez izbę Sądu Najwyższego.

Sąd Najwyższy wystąpi z pytaniem prawnym do Trybunału Konstytucyjnego, jeśli przy rozpatrywaniu skargi nadzwyczajnej uzna, że przyczyną naruszenia przez orzeczenie zasad lub wolności i praw człowieka i obywatela, określonych w Konstytucji, jest niezgodność ustawy z Konstytucją. W takiej sytuacji Sąd Najwyższy ma prawo zawiesić postępowanie z urzędu jeżeli rozstrzygnięcie sprawy zależy od wyniku postępowania toczącego się przed Trybunałem Konstytucyjnym.

Jeśli zaskarżone orzeczenie nie zawiera uzasadnienia, Sąd Najwyższy może zażądać o sporządzenie uzasadnienia orzeczenia.

Uwaga:
Prawo Sądu Najwyższego żądania sporządzenia uzasadnienia zaskarżonego orzeczenia wynika z  tego, że bieg terminu do wniesienia skargi nadzwyczajnej rozpoczyna się od jego uprawomocnienia, zatem nie wpływa na bieg tego terminu doręczenie stronie odpisu orzeczenia wraz z uzasadnieniem. W konsekwencji, zaskarżone skargą nadzwyczajną orzeczenie nie musi zawierać uzasadnienia.

Ważna informacja!
Sąd Najwyższy rozpoznając skargę kasacyjną, może ograniczyć się do stwierdzenia wydania zaskarżonego orzeczenia z naruszeniem prawa oraz wskazania okoliczności, z powodu których wydał takie rozstrzygnięcie, gdy od uprawomocnienia się zaskarżonego orzeczenia upłynęło 5 lat, a:

  • orzeczenie wywołało nieodwracalne skutki prawne lub
  • przemawiają za tym zasady lub wolności i prawa człowieka i obywatela określone w Konstytucji.

Wniesienie skargi nadzwyczajnej

Jeżeli zgłosisz się do Naszej Kancelarii Prawnej w Łodzi, zespół Adwokatów zajmie się analizą Twojej sprawy i pomoże wnieść SKARGĘ NADZWCZAJNĄ OD NIESPRAWIEDLIWEGO  ORZECZENIA .

  1. Zgromadź całość dokumentacji, którą posiadasz w swojej sprawie.
  2. Zwróć się do adwokata Naszej Kancelarii w celu uzyskania dalszych informacji oraz przygotowania Twojej sprawy w celu skierowania jej do Sądu Najwyższego.

W PRZYPADKU PYTAŃ NAPISZ DO NAS LUB ZADZWOŃ – DANE ADRESOWE I TELEFONICZNE ZNAJDZIESZ W ZAKŁADCE KONTAKT.